Vanuit een ander tijdperk komen de beelden tot me. Bijna negentig jaar oud. Mijn voorouders bewegend vastgelegd op Kodak acht millimeter Safety Film. Een bootreis naar Indonesië in 1938: Genua, de Sahara na het Suez kanaal inclusief kamelen, Colombo en Sulawesi. Mijn oma kijkt lachend over de krant de Buitenzorg Post aan het eind van hun reis in 1938. Ze had de reis van vier weken met drie jonge kinderen doorstaan. Spelende kinderen in de pastorietuin in Buitenzorg (nu Bogor). Etend, roepend, pratend. Mimend want er is geen geluid bij. Mijn opa spelend met zijn jonge kinderen in een zwembad. Mijn oma zwanger van de vierde, nog iets zeggend tegen de chauffeur van de auto die de twee oudste kinderen naar school bracht. Onwetend dat ze vier jaar later opgesloten zou worden in een Jappenkamp en bijna dood zou hongeren.

In krakerig, soms over- of onderbelicht zwart-wit beeld zie ik mijn grootouders als jonge dertigers, mijn ooms en tantes als kleine kinderen, schommelend, zwemmend. Een verlovingsmaaltijd en de bruiloft van mijn oudoom in mei 1940 na de capitulatie in Santpoort, die later in het verzet ging en in april 1945 werd gefusilleerd. Mijn oudtante die nog directrice was in het Dolhuys in Haarlem (thans Museum van de Geest) die op reis gaat naar Londen met het vliegtuig! En mijn eigen moeder als baby in een kinderwagen bij de spoorwegovergang van de Middenduinerweg in Santpoort. En als peuter op de arm embarkerend op een ander schip naar Indonesië in 1949, op weg naar haar vader die haar nog nooit gezien had.

Het is ontluisterend, vreselijk inzichtelijk en ontroerend, mijn voorouders in bewegend beeld. Ik heb de meeste van hen nauwelijks gekend, of alleen als echt oude mensen. Het verschil met de tientallen foto’s die al in mijn geheugen gegrift staan, de duizenden woorden in honderden brieven in kriebelig handschrift op luchtpost papier of bloemetjes briefpapier, is enorm. Heel even krijg je inzicht in de werkelijke mens achter al die woorden en foto’s. In hoe hun leven werkelijk was. Die bewegende blikken die ze werpen in de camera, geven mij een blik in hun persoonlijkheid.