In de Volkskrant van afgelopen zaterdag las ik van alles over de vermeende relatie tussen waanzin en creativiteit. Schrijvers met een geestesziekte zouden briljanter zijn dan hun geestelijk gezonde collega’s. Ik vind het een interessante discussie omdat ik zelf ooit behandeld ben voor een post-partum depressie. Welbekend dus met de kronkels van de geest en je eigen lichaam dat je hopeloos in de steek laat. Toch krijg ik een ongemakkelijk gevoel van de manier waarop de discussie wordt gevoerd. Na vandaag kan ik dat ongemak nog beter duiden.
Vanmiddag belde mijn goede vriendin (we kennen elkaar al 23 jaar!) met het nieuws dat haar oom zichzelf heeft opgehangen. Dat je ziek bent als je zoiets doet staat buiten kijf en het is ronduit tragisch dat niemand hem bij genezing van die ziekte heeft kunnen helpen. Als ervaringsdeskundige kan ik zeggen dat depressiviteit een hel is die je je ergste vijand niet toewenst, of juist wel en dan weet je zeker dat hij een lange lijdensweg te gaan heeft. Een langdurige, onberekenbare en heel donkere weg, zonder een lichtpuntje en zonder zicht op het eind ervan. En mocht je een glimp opvangen dan verdwijnt die vaak meteen weer uit beeld.
Om geestesziekten te romantiseren tot bron van creativiteit is zoiets als een verlepte bloem beschrijven als prachtig boeket. Hoe kan iets dat mensen drijft tot het zelfstandig en eenzaam beëindigen van hun leven, iets dat zo zwart is dat je geen enkele reden ziet om in leven te blijven (zelfs al heb je prachtige kinderen, een liefhebbende partner en familie), hoe kan zoiets in vredesnaam leiden tot betere boeken, mooiere schilderijen of andere creatieve uitingen?
Misschien is creativiteit een soort therapie, dat is dan mooi meegenomen. Als je een geestesziekte doorstaat krijg je misschien meer levenservaring en kom je meer tot jezelf en leidt dat tot meer creativiteit. Ik geeft toe dat een dosis levenservaring als bron om uit te putten tijdens het creatieve proces best handig is. Maar dan moet je de geestesziekte wel overleven en dat is helaas niet altijd het geval.
bonjour Floor,
et si ce que sous-entend celui qui prétend que la maladie mentale booste la créativité, est en fait le constat que la détresse mentale aide à lâcher prise et extérioriser son mal-être de vie à produire quelque chose de beau, comme l’idée que ce que vit le malade n’est pas immuable et qu’il a en lui une forte part d’aimer la vie mais qu’il n’y arrive qu’en l’exprimant par les Arts ? Fabriquer du beau quand on ne va pas bien dans son corps n’est-ce pas un exutoire logique ? Je m’interroge depuis de nombreuses années à ce sujet, car je l’ai expérimenté plusieurs fois…;quand je compose en étant dans une phase de vie terriblement stressante et noire, ma musique est riche de couleurs et d’émotions, quand je suis bien dans ma tête, ma musique est mécanique et sans vie intérieure….