To laugh is to risk appearing the fool
To weep is to risk being called sentimental
To reach out to another is to risk involvement
To expose feelings is to risk showing our true self
To place your ideas and dreams before the crowd is to risk being called naive
To love is to risk being loved in return
To live is to risk dying
To hope is to risk despair
To try is to risk failure

In Frankrijk ga je na vier jaar middenschool, het collège naar een vervolg middelbare school, het lycée. Na drie jaar doe je examen en haal je je Baccaulaureat, oftewel Bac. In tegenstelling tot het collège, valt er eindelijk iets te kiezen. Niet alleen kies je voor een beroepsopleiding of een meer theoretische algemene opleiding. Er zijn allerlei interessante keuzevakken, van Russisch tot theater, waar je ook eindexamen in kan doen. Er is in ons departement één school waar je sowieso naar toe gaat. Maar je kunt ook een uitzondering aanvragen voor waar je heen wilt. En in Dijon is er een speciale tweetalige school, waar je als extra een Cambridge examen kan doen, naast je Bac. Tot zo ver de theorie.

Onze dochter wil natuurlijk naar een afwijkend lycée, in Nevers. Daar hebben ze allerlei artistieke keuzevakken. Haar mentor beweert dat het bijna onmogelijk is om daar ingeloot te worden. Dus raadt ze Xanthe aan om ook toelatingsexamen te doen voor de Engelse school. Waarom ook niet? Twee keer rijden we ruim anderhalf uur op en neer naar Dijon voor een schriftelijke en mondelinge toets. Ze wordt toegelaten. Tegelijk met de toelatingsbrief die eind mei in de bus ligt, wordt duidelijk dat ze nu al moet kiezen of ze haar plek in Dijon wil of niet. Ze mag niet de loting afwachten die eind juni plaatsvindt, voor Nevers. Als ze niet wordt ingeloot, dan moet ze naar de ‘standaard’ school. Iets waar ze van gruwt.

“Wat moet ik doen?”, vraagt ze ons. We geven haar een duidelijk antwoord.
“Wil je naar Dijon?”
“Nee.” Nou dan is het simpel.
“Volg je hart!”
Huilend komt ze uit school. Ze heeft de sprong gewaagd. Haar plek in Dijon laat ze lopen. En nu volgt een maand wachten. Een maand waarin ze nog eindexamen moet doen. Ze neemt risico. Volledig. Maar wel met heel veel twijfel. Want dit is erg spannend. Maar ze leeft haar leven, volledig. To try is to risk failure.

En dan gaat ze een maand later haar boeken inleveren en wordt ze in een zaal vol docenten bij de conrector geroepen. Kijk! We krijgen een foto van een brief geappt (het gebruik van mobiele telefoons is verboden op het collège) en we bellen haar op. “Gefeliciteerd!”
“Sssst ik zit op de wc, ik mag mijn mobiel niet gebruiken!”
Maar hoe kan je stil zijn, als je hart knapt van vreugde?! Als je risico beloond wordt?

But risk must be taken, because the greatest risk in life is to risk nothing.
The people who risk nothing, do nothing, have nothing, are nothing and become nothing.
They may avoid suffering and sorrow, but they simply cannot learn to feel, and change, and grow and live.
Chained by their servitude, they are slaves. They have forfeited their freedom.
Only the people who risk are truly free!

Gedicht van Leo F. Buscaglia